Հայաստանում վերջապես քրեական գործ է հարուցվել Արբակ Խաչատրյանի ընտանիքի ունեցվածքի հափշտակության դեպքի առթիվ։              

Մոտ երկու տարի առաջ՝ 2022 թվականի օգոստոսի 31-ին, Հայաստանում վերջապես հարուցվել է թիվ 17846122 քրեական գործը՝ Արբակ Խաչատրյանի ընտանիքի ունեցվածքի հափշտակության դեպքի առթիվ։ 2023 թվականի հոկտեմբերի 7-ին ընտանիքը բողոք է ներկայացրել գործընթացի ձգձգման և այս գործը պետական ​​հարձակման տեսանկյունից դիտարկելու խնդրանքով, իսկ եվրոպացի փաստաբանները՝ իսպանական փաստաբանական ընկերության ղեկավար Լուիս Բարբերա Սապատերոյի գլխավորությամբ, դիմել է Հայաստանի գլխավոր դատախազություն՝ հիմնավորմամբ, որ հիացական ընտանիքի նկատմամբ իրականացվել է պետական ​​ահաբեկչություն։ Այս ապօրինի գործողությունները նպատակ էին հետապնդում թուլացնելու Արբակ Խաչատրյանի ազդեցությունը և չեզոքացնել նրան։

24.01.2024թ. քննչական կոմիտեն Աշոտ Խաչատրյանին (Արբակ Խաչատրյանի որդուն) է հանձնել փաստաթուղթ այն մասին, որ թիվ 17846122 քրեական գործի քննությամբ հաստատվել է այն փաստը, որ 01.05.1994թ. Արբակ Խաչատրյանի ընտանիքի գույքի կալանքի տակ է առնվել և ի պահ է հանձնվել  գույքի 97 օբյեկտներ:

ՀՀ Կոտայքի մարզում 2004 թվականի սեպտեմբերի 29-ին քննված թիվ 2-3-515 Ա դատական ​​գործի արձանագրությունից պարզ է դառնում, որ քննիչ Խաչատուր Հայրապետյանը ինչ-որ ազդեցիկ անձի ցուցումով 1994թ. և խախտել է օրենքը։

Նշված գույքից «Շեվրոլե» մակնիշի R48-99AR համարանիշի ավտոմեքենան և մոտ 71 գույք օրինական փաստաթղթերի հետ միասին փոխանցվել է ՀՀ Նախագահի անվտանգության վարչության պետի տեղակալ Հայկ Սարգսի Դիլանյանին, իսկ 29 օբյեկտ՝ Հայաստանի Պաշտպանության նախարարության ֆինանսաբյուջետային վարչության պետ Վաղարշակ Ավետիսյանին: Հետագայում պարզվել է, որ նշված գրավադրված գույքը յուրացվել է, ինչի հետևանքով ընտանիքին պատճառվել է նյութական վնաս՝ 1994 թվականին գնահատված 1.100.000 ԱՄՆ դոլարի չափով։ Արբակ Խաչատրյանի ընտանիքի ունեցվածքի ապօրինի բաժանումից հետո, վերը նշված դեպքերից 9 տարի անց, կրկին իրականացվել է պետական ​​խարդախություն, Արբակ Խաչատրյանի հայրը՝ Շահումյան Խաչատրյանը, ստիպված է եղել անհեթեթ «խաղաղության պայմանագիր» կնքել, համաձայն որի՝ նա պարտավորվել է վերցնել 30․000$, 1․100․000$-ի փոխարեն: Հակառակ դեպքում նրան սպառնացել են, որ որդուն (Արբակ) չեն ազատի Լեֆորտովոյի բանտից, որտեղ նա հայտնվել է հայ և ռուս պաշտոնյաների կեղծ պախարակումների և պայմանավորվածությունների արդյունքում։ Հերթական անգամ տեսնում ենք քննիչի և ՊՆ-ի կողմից անօրինական գործողությունների և լիազորությունների չարաշահման փաստը, որոնք անհայտ աղբյուրից վերցրել և վերադարձրել են այս գումարը։ Ի դեպ, ընտանեկան ունեցվածքի հանցավոր յուրացման մասին է վկայում 1996 թվականին, երկու տարի անց, իբր, գույքի ի պահ հանձնման, իսկ ավելի կոնկրետ ընտանիքի ունեցվածքի անօրինական յուրացումից հետո, 26․06․2003թ. Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության գլխավոր դատախազության թիվ 15/194.03 փաստաթղթով հաստատված դրվագը։

Այսպիսով, քննիչ, 1-ին կարգի փաստաբան Ա.Է. Հայրապետյանի որոշմամբ Արբակ Խաչատրյանի հորը՝ Շահումյան Խաչատրյանին պատկանող «Jeep Cherokee» մակնիշի ավտոմեքենայի վրա մնացած գույքի հետ՝ նոյեմբերի 16-ին, արգելանք է դրվել։ 1996 թվականի նոյեմբերի 16-ին քրեադատավարական կարգով գրանցվել է ԼՂՀ–ում։ ԼՂՀ գլխավոր դատախազության որոշմամբ 2003 թվականի մայիսի 16-ին այն վերադարձվել է օրինական սեփականատիրոջը։ Ղարաբաղցիների ֆենոմենը հետաքրքիր է, քանի որ բոլոր զենքերը, Երևանի բանկերի, ռեստորանների, շենքերի մեծ մասը նրանց ձեռքում է։ Սրանք մերկ փաստեր են, ոչ թե անհաշտություններ: Իսկ պարադոքսն այն է, որ այսօր Արբակ Խաչատրյանի ընկերները իր իսկ հայրենի Երևանում նրա համար բնակարան են վարձում ղարաբաղցիներին պատկանող շենքում։

Մի շարք հարցեր այդպես էլ անպատասխան մնացին՝ ո՞վ է գողացել, ո՞վ է յուրացրել, ո՞վ է վաճառել այս մեքենան, ի՞նչ ճանապարհով և որտե՞ղ է անհետացել ընտանիքի մնացած ունեցվածքը ՀՀ առաջին նախագահի նստավայրից։ Նշենք, որ սրա համար ոչ ոք չի պատժվել։ Մեզ մնում է ենթադրել, որ ընտանիքի մնացած ունեցվածքը վաճառվել է նույն հանցավոր ճանապարհով։ Իսկ ի՞նչ է սա, եթե ոչ պետական ​​ահաբեկչություն։

Արդյո՞ք այսօր քրեական գործի հարուցումը կարելի է անվանել հանգամանքների պարզ զուգադիպություն, թե՞ Հայաստանի պատմության մեջ առաջին անգամ իրական քննություն է իրականացվում և, ի վերջո, կհաստատվի Արբակ Խաչատրյանի ընտանիքի նկատմամբ պետական ​​հանցագործության փաստը?

Նկատենք, որ գողացել է ոչ թե Արբակ Խաչատրյանը, այլ պետությունը։ Ստացվում է, որ քաղաքացիներին անպատիժ գողանալ չի կարելի, իսկ պետությունը կարելի՞ է:

Ընդհանրապես, Արբակ Խաչատրյանի կյանքում միջադեպերը շատ են, ես կասեի՝ ակնհայտ ու անհավանական։ Օրինակ՝ մարդկանց սովորաբար ձերբակալում են երկրից դրամական միջոցներ գողանալու և արտահանելու համար, սակայն Արբակ Խաչատրյանը կալանավորվել է և՛ Հայաստանում, և՛ Ռուսաստանում, ընդհակառակը, արտասահմանից երկիր ֆինանսական միջոցներ ներմուծելու համար։ Իմ անունից հավելեմ, որ անձամբ ես՝ որպես լրագրող և ՀՀ քաղաքացի, ամաչում եմ կարդալ պետական ​​համակարգի կողմից սեփական հավատարիմ քաղաքացիների նկատմամբ իրականացված ցինիկ ապօրինությունների մասին, այն մասին, թե ինչպես է 30 տարի առաջ Հայաստանի առաջին նախագահի աշխատակազմն ու Պաշտպանության նախարարությունն իջել «հանցավոր ռեկետի» մակարդակի: Հիշեցնեմ, որ ցանկացած երկրի Սահմանադրության մեջ հստակ գրված է, որ երկրի նախագահն իրավունք չունի պաշտպանական գերատեսչությունն օգտագործել իր քաղաքացիների դեմ։

Ի դեպ, որոշ վկաների ցուցմունքներից արյունը երակներիդ մեջ սառչում է, օրինակ՝ ընտանիքի որոշ անձնական ունեցվածքը ՀՀ առաջին նախագահին փոխանցելու հրամանի մասին։ Ցանկանում եմ հիշեցնել երիտասարդ սերնդին, որը գուցե չի հիշում, թե ինչ արեց Արբակ Խաչատրյանը 90-ականներին պաշարված Հայաստանի և պատերազմող Ղարաբաղի համար։

Նա անհնարինը հնարավոր էր դարձնում, օրինակ՝ ռազմական իրադարձությունների ընթացքը փոխեց մեր օգտին, Երևանի օդանավակայանում  վայրէջք կատարեց ՆԱՏՕ-ի 6 «Բոինգ»՝ հագեցած հատուկ տեխնիկայով, իր վրացի ընկերոջ՝ Իլյա (Մամուկա) Գվարիշվիլիի հետ միասին, ապահովեց հացահատիկի մատակարարումը սովի մեջ գտնվող Հայաստան՝ ադրբեջանցիներով խիտ բնակեցված վրացական Մառնեուլի շրջանով և այլն: Այդժամանակ Վրաստանը Հայաստանին տվեց իր ողջ անձռնմխելի պահուստը։ Ի դեպ, վերջերս մի խումբ հայեր՝ այժմ արդեն լուսահոգի Գագիկի Մանասյանի գլխավորությամբ, ցանկացել է Դիլիջանի մի հրապարակ անվանակոչել հայերի վրացի փրկչի անունով, սակայն հայազգի ռուսաստանյան հայտնի գործարարը, ով վարձակալել է Դիլիջանի հողատարածքը, հրաժարվել է՝ պատճառաբանելով, որ Ռուսաստանը դա չի հասկանա։ Ավելի ուշ նույն գործարարը հրապարակավ, տեսախցիկի առաջ, պատռեց իր ռուսական անձնագիրը։ Մեկ հրապարակման մեջ ես չեմ կարողանա թվարկել Արբակ Խաչատրյանի բոլոր արժանիքները, բայց կասեմ ևս մեկի մասին՝ Կալաշնիկովի գծի մասին, որը Վահան Շիրխանյանը Հայաստան է բերել նրա աջակցությամբ։

Խնդրում ենք նկատի ունենալ, որ այս գծի համար պետությունը ոչինչ չի վճարել։ Այսինքն,  ստացվում է՝ այս արտադրությունը նվիրաբերվել է Հայաստան պետությանը, այլ ոչ թե անհատներին։ Սակայն հետագայում այն ​​սեփականաշնորհվել է «Պատրոն» մականվամբ հայտնի անձի կողմից։ Ի դեպ, երկրի ողջ ազգային հարստությունը կոպեկներով մասնավորեցվել է պետության բարձրաստիճան պաշտոնյաների թողտվությամբ։ Թերևս, նրանց իմացությամբ էլ իրականացվել են Արբակ Խաչատրյանի ընտանիքի նկատմամբ բոլոր ապօրինությունները։

Անգամ առկա են այն ժամանակվա քննիչների ցուցմունքները, ովքեր խոստովանել են, որ ահաբեկման և շանտաժի միջոցով իրենց ստիպել են ապօրինի գործել։ Հնարավոր է, ինձ նման մեկի մոտ հարց ու տարակուսանք կառաջանա, թե ինչու է նման վերաբերմունքը հայրենիքին նվիրված հայի նկատմամբ, որի շուրջ, ընդհակառակը, պետք է համախմբվի հայ ժողովուրդը։ Առանց պատճառի չէ, որ Արբակ Խաչատրյանի գործով Շրեդերի միջոցով Պուտինի հետ կապ հաստատած եվրոպացի իրավաբանների նամակում (քանի որ հայերի հետ գործում ներգրավված են նաև ռուս չինովնիկները) գրված է Արբակ Խաչատրյանի ֆենոմենի մասին, մասնավորապես, որ եթե ժամանակին աշխարհը լսեր աշխարհաքաղաքական գործչի կանխատեսումներն ու առաջարկությունները, ապա հնարավոր կլիներ խուսափել պատերազմներից և փրկել բազմաթիվ կյանքեր։ Հիշեցնեմ, որ Արբակ Խաչատրյանի անունը քաջ հայտնի է աշխարհի տարբեր երկրներում (Իսպանիա, Ռուսաստան, Ամերիկա, Ֆրանսիա և այլն):

Նա, իր բազմաթիվ հոդվածներում, վերլուծել և զգուշացրել է Սիրիայում, Վրաստանում, Լեռնային Ղարաբաղում, Ուկրաինայում պատերազմների մասին դեռ դրանց սկսվելուց շատ առաջ, առաջարկել դրանցից խուսափելու քայլեր, խոսել գալիք միջազգային ֆինանսական ճգնաժամի, դոլարի դեֆոլտի մասին և այլն։ Իսկապե՞ս հայերը հպարտությունից ու գիտակցությունից չեն պայթում, որ նա մեր հայրենակիցն է։ Ինչպես պարոն Խաչատրյանն է ասում, շատերն այսօր գումար են ստանում մարգարեությունների ու դրանց վաճառքի համար, նույն Աստվածաշունչ վաճառողները…

Ինքը՝ Արբակ Խաչատրյանը, նշում է, որ մենք, հավանաբար, սովոր ենք տեսնել ու լսել կոռումպացված քաղաքագետների ու լրագրողների, ովքեր պատվերով են վճարվում։ Նա խոստովանեց, որ վերլուծելիս միշտ չէ, որ հարյուր տոկոսով վստահ է իր կանխատեսմանը, բայց կյանքը ցույց է տվել, որ նա ճիշտ էր։ Սակայն ինչ-ինչ պատճառներով ինձ թվաց, որ պարոն Խաչատրյանը հենց այստեղ մի փոքր խորամանկեց։ Հիշեցնեմ նաև, որ Ղարաբաղյան առաջին պատերազմի ամենավճռական տարիներին Արբակ Խաչատրյանը նույնիսկ դարձավ ՀՀ նախագահի խորհրդական և ակտիվորեն օգնեց երկրին։ Նա ամեն ինչ անում էր ի շահ Հայաստանի ու Ղարաբաղի, իսկ պետության համար պատասխանատու պետական ​​պաշտոնյաները, մեղմ ասած, թքած ունենին հայրենիքի ու ժողովրդի վրա՝ մտածելով միայն սեփական շահի մասին։ Ինձ թվում է՝ հենց այդ ժամանակ էր, որ նրա քաղաքական մոտեցումներն ու հայրենիքի հանդեպ անձնուրաց սերը նրանց սրտով չէին և վախեցնում էին երկրի ղեկավարությանը։ Նրա գաղափարներն ու գործողությունները ակնհայտորեն չեն եղել ՀՀ առաջին նախագահի, ինչպես նաև երկրորդ և երրորդ նախկին նախագահների ծրագրերի մեջ, որոնք այն ժամանակ առանցքային պաշտոններ էին զբաղեցնում կառավարությունում։ Վերջին 30 տարիներին նրանք հետևողականորեն իրականացնում են Ղարաբաղի հանձնման և Հայաստանի փլուզման պլանը (այսօր տեսնում ենք նրանց դիվերսիոն գործունեության արդյունքները), իսկ իրենց հայրենիքի նվիրյալները, կարծում եմ, ակնհայտորեն խանգարում էին: Արբակ Խաչատրյանի ընտանիքի վրա ճնշումներ են սկսվել, անգամ երեք անչափահաս երեխաների առկայությունը հաշվի չի առնվել։ Արբակի կինը՝ Ելենա Խաչատրյանը (ազգությամբ ռուս), համարժեք կերպով հետ է մղել բոլոր հարվածները՝ պաշտպանելով իր երեխաներին և պաշտպանելով ամուսնու շահերը՝ չնայած ընտանիքի առանձնատան տարածքում ամիսներ շարունակ տեղակայված տասնյակ գնդացրորդներին։ Ցավոք սրտի, նրա մայրը որոշակի փուլում հանձնվել է, որդու մահվան մասին կեղծ հեռախոսազանգ ստանալուց հետո ինքնասպան է եղել՝ ինքն իրեն թույնել է։ Այս ամենը մարդու իրավունքների ոտնահարման իրական և աղաղակող փաստեր են, որոնք ներկայացվել են դատարանին և միջազգային ատյաններին։

Պարոն Խաչատրյանի հեղինակությունը բարձր է, և նրա վերլուծական միտքը գնահատվում է շատ երկրների քաղաքական վերնախավում։ Նա չի սիրում Փիառ, միշտ գերադասում է մնալ ստվերում։ Բայց այսօր, ելնելով մեր ողբալի իրականությոնից, նա կրկին, հակառակ բոլոր ուժերին, կանգնեց իր ժողովրդի կողքին։ Բայց վերադառնանք Հայաստանի համար ամոթալի քրեական գործի նյութերին: Արբակ Խաչատրյանի ընտանիքի ունեցվածքի ապօրինի բաժանումից հետո, վերը նշված դեպքերից 9 տարի անց, կրկին իրականացվել է պետական ​​խարդախություն, այն է՝ Արբակ Խաչատրյանի հորը՝ Շաումյան Խաչատրյանին, ստիպել են անհեթեթ «խաղաղության պայմանագիր» ստորագրել։ Հակառակ դեպքում, նրան սպառնացել են, որ իր որդին (Արբակը) դուրս չի գա Լեֆորտովոյի բանտից, որտեղ նա հայտնվել է հայ և ռուս չինովնիկների կեղծ պախարակումների և պայմանավորվածությունների արդյունքում։

Նախաքննության ընթացքում հարցաքննվել են մի շարք վկաներ, կողմերի ներկայացրած նյութերը և հարցաքննությունները ավելացվել են գործին։ Նախաքննությունը շարունակվում է, բայց այսօր էլ այս գործընթացը խոստանում է աղմկահարույց, հնչեղություն ստանալ ոչ միայն Հայաստանում, այլև նրա սահմաններից դուրս։ Լինենք անկեղծ, առաջին անգամ հույսի մի շող սկսեց ծագել անաչառ և արդար դատավարության համար, քանի որ մինչ այսօր նրանք ոչ միայն չեն քննել, այլև չեն էլ ընդունել ընտանիքի պնդումները։

Մեր այն հարցին, թե ինչպե՞ս եղավ, որ 1,5 միլիարդ դոլարի զենքի առկայության դեպքում պատերազմում պարտվեցինք, իսկ Արցախյան առաջին պատերազմի ժամանակ Ձեր բերած զենքով (անհամեմատ քիչ արժեքի)՝ հաղթեցինք, պ-ն Խաչատրյանը պատասխանեց. – Այստեղ փողը դերակատարում չունի, այս պարագայում մաևդկային գործոնն է: Այն ժամանակ մարդը ապրում էր ընտանիքի արժեքներով, որն էլ ազգի և պետության հետ մի ամբողջություն էր կազմում: Դա ոչ մի աղերս չուներ վաշխառության հետ:

Եվ ես խնդրում եմ մեր այսօրվա սերնդին գիտակցել, որ դա եղել միանգամայն այլ հարթություն, որն այսօրվա վաճառականների հետ ոչ մի բարոյական կապ չունի:

P.S. Ի դեպ, եվրոպացի լրագրողներն արդեն կապվել են մեզ հետ՝ թիվ 17846122 քրեական գործով դատավարության վերաբերյալ լրացուցիչ տեղեկություններ ստանալուն աջակցելու խնդրանքով։ 

P.P.S. Վերոնշյալ փաստերը վերցված են ՀՀ Կոտայքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանում 2004 թվականի սեպտեմբերի 29-ին քննված թիվ 2-3-515 Ա գործում որպես վկա հարցաքննվող՝ քննիչ Խաչատուր Հայրապետյանի և ՀՀ նախագահի անվտանգության վարչության պետի տեղակալ Հայկ Դիլանյանի ցուցմունքներից։

Իրինա Այվազյան